سرماخوردگی کودکان یک بیماری عفونی است آن را جدی بگیرید
سرماخوردگی، عفونت واگیردار دستگاه تنفسی فوقانی (یعنی از ابتدای بینی تا انتهای گلو) است. فاصله زمانی دو سرماخوردگی در بیشتر بزرگسالان زیاد است، یعنی بزرگسالان به طور معمول دیربه دیر سرما میخورند. این درحالی است که کودکان، هشت بار در سال یا حتی گاهی بیشتر به سرماخوردگی دچار میشوند. سرماخوردگی کودکان یکی از شایعترین علت مراجعه کودکان به پزشکان یا غیبت از مدرسه است.
متخصصان بیماری های عفونی معتقدند برخلاف تصوری که بر اساس اسم این بیماری وجود دارد، سرما موجب ایجاد بیماری سرماخوردگی نمیشود. محیط سرد و دمای پایین ایجاد سرماخوردگی نمیکند، نکتهای که از سالها قبل مشخص شده است اینکه سرماخوردگی یک نوع بیماری عفونی است و ارتباطی با دمای محیط ندارد. بیش از ۲۰۰ نوع ویروس سرماخوردگی وجود دارد این ویروسها موجب بروز این بیماری میشود. سه مورد از این ویروسها سرما خوردگی شدیدتری را ایجاد میکند که ویروسهای آنفولانزا هستند و اکنون واکسن این ویروسها هم وجود دارد.
علت اصلی سرماخوردگی کودکان ویروسی به نام رینوویروس است. به طور کلی، این ویروسها از طریق قطرات بسیار ریزِ غیرقابل رویت که در هوا یا روی اشیا هستند، منتقل میشوند. ویروسها بر روی لایهی مخاطی محافظ بینی و گلو مینشیند و باعث شروع فعالیت دستگاه ایمنی بدن میشوند. از این لحظه، گلودرد، سردرد و مشکل تنفس از راه بینی احساس میشود.
هوای خشک (چه درون خانه و چه در بیرون) مقاومت در برابر این عفونت ویروسی را کم میکند و به سرماخوردگی میانجامد. همچنین، اشخاصی که سیگار میکشند و کسانی که اطراف فرد سیگاری زندگی میکنند، نسبت به افرادی که با یک شخص سیگاری ارتباط ندارند بیشتر سرما میخورند.
علائم سرماخوردگی در کودکان
سرماخوردگی در کودکان با احساس ناخوشی و کسالت شروع شده و به دنبال آن گلودرد، آبریزش بینی و سرفه ادامه مییابد. در روند بیماری، کودک ممکن است خلط ته حلق هم داشته باشد. اگر بیماری وخیمتر شود کودک ما ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
- آبریزش شدید بینی
- ریزش اشک از چشمها
- عطسه
- احساس خستگی
- در برخی مواقع تب
- گلودرد شدید
- سرفه مداوم
- کاهش اشتها
ویروس سرماخوردگی میتواند سینوسها، گلو، گوشها و برونشها (نایژهها) را درگیر کند. سرماخوردگی میتواند همراه با اسهال و استفراغ نیز باشد.
در فصل سرد مراقب کودکان باشید
مطالعات نشان میدهد عفونتهای تنفسی مانند سرماخوردگی و سینوزیت در کودکان، احتمال ابتلا به آسم و مشکلات ریوی را در بزرگسالی افزایش میدهد. محققان با بررسی حدود 155 هزار کودک از بدو تولد تا 5 سالگی در اروپا دریافتند کودکانی که به عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی و سینوزیت بیشتر مبتلا میشوند، 1.5 برابر بیشتر در معرض ابتلا به آسم قرار دارند. ادامه مطالعات نشان میدهد ابتلا به عفونتهای تنفسی مانند برونشیت، برونشیولیت (التهاب نایژکها)، پنومونی و عفونتهای قفسه سینه، احتمال ابتلا به آسم را در بزرگسالی دو یا چهار برابر افزایش میدهد.
این مطالعه که به همت محققان مرکز پزشکی دانشگاه اراسموس در هلند صورت گرفته نشان میدهد عفونتهای دستگاه تنفسی در کودکی، بر عملکرد ریه و احتمال ابتلا به آسم موثر است. هنوز نمیتوان گفت که بین این دو عامل رابطه علت و معلولی وجود دارد و این نتیجهگیری نیازمند مطالعه بیشتر است؛ ولی میتوان نتیجه گرفت جلوگیری از عفونتهای تنفسی و واکسن برای پیشگیری از بیماری های تنفسی، در پیشگیری از آسم مفید است.
چگونه از سرماخوردگی کودکان پیشگیری کنیم؟
- با شروع فصل سرما، سراغ واکسنهای آنفلوآنزا بروید. به هر حال شاید شما نتوانید جلوی سرماخوردگی را بگیرید اما حداقل میتوانید احتمال ابتلای کوچولوی خود را به آنفلوآنزا به حداقل برسانید.
- کودک را از افرادی که سرماخوردهاند یا آنفلوآنزا گرفتهاند دور نگه دارید.
- به فرزندان خود حتی در سنین 3-2 سالگی یاد بدهید تا دستهای خود را به طور منظم و روزانه چند مرتبه صابون بزنند. صابون زدن مانع از پراکنده شدن جرم و باکتریها میشود. به فرزند خود یاد بدهید سر صبر دستهایش را صابون بزند تا از کامل بودن این کار اطمینان حاصل کنید.
- اگر خود شما سرما خوردهاید یا آنفلوآنزا گرفتهاید دقت کنید به فرزند خود نزدیک نشوید و مراقبت از بچهها را به عهده همسرتان بگذارید. البته اگر جزو مادرانی هستید که بچه شیر میدهید میتوانید این کار را ادامه بدهید. اما از ماسک استفاده کنید و مراقب باشید تا نزدیک صورت کوچولوی خود عطسه یا سرفه نکنید.
برای درمان سرماخوردگی کودکان چه کنیم؟
برای درمان سرماخوردگی راه های زیادی وجود دارد از داروهای شیمیایی یا درمان های خانگی، البته بهتر است استفاده از آن ها، با تشخیص و نظر پزشک متخصص اطفال باشد. برای مصرف درست داروها به تجویز پزشک یا توصیههای روی جعبه دارو دقت بفرمایید. خوشبختانه سرماخوردگی در تقریباً همهی موارد پس از سپری شدن دورهی عفونت بهبود مییابد. همچنین هرگز به کودکان و نوجوانان سرماخورده آسپیرین ندهید؛ زیرا ممکن است باعث یک عارضهی نادر ولی بالقوه و کشنده به نام سندرم ری (ورم کردن مغز و کبد) شود.
برای درمان سرماخوردگی و تحمل راحتتر علائم آن توسط کودک، این موارد پیشنهاد می شود:
- قطره شستوشوی بینی در حفره های بینی کودک بچکانیم.
- با استفاده از دستگاه بخور، رطوبت هوا را افزایش دهیم.
- اگر زیر بینی کودک قرمز شده با کمی پماد مرطوبکننده یا وازلین طبی آنجا را چرب کنیم.
- حمام با آب گرم یا استفاده از کُمپرس گرم برای کاهش دردها مفید است.
- سونای بخار گرم میتواند به کاهش گرفتگی بینی کمک کند.
- گریپ فروت و آب پرتقال حاوی مقدار زیادی ویتامین C می باشد که برای سرماخوردگی مفید است.
- مصرف سوپ مرغ برای درمان سرماخوردگی کودکان بسیار مفید است.
- گرم نگه داشتن بدن کودک به درمان فوری سرماخوردگی کمک می کند. سیستم ایمنی بدن در این شرایط انرژی خود را برای حفظ گرما صرف نمی کند و بیماری زودتر درمان می شود.
- در دوران سرماخوردگی، سر کودک خود را هنگام خواب تا آنجا که امکان دارد بالا بیاورید. با یک بالش کوچک اضافه سر او کمی بالاتر میآید و به این ترتیب مایع مخاطی که از بینیاش بیرون میآید دیگر به سمت گلو و ریههای بچه نخواهد رفت.
- بهتر است بچهها در طول بیماری استراحت بیشتری کنند چون استراحت یکی از راههایی است که روند درمان آنها را تسریع میکند.